Hatang Kaye at Ata, tampok sa ikalawang Eksibit sa mga Nanganganib na Wika

Binuksan noong 29 Abril 2024, ang ikalawang Eksibit sa mga Nanganganib na Wika sa Senado ng Pilipinas. Tampok sa Eksibit na ito ang buháy na dúnong at materyal na kultura ng mga Remontádo at Atá.  Pinangunahan nina Sen. Loren Legarda at Arthur P. Casanova, Tagapangulo ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) ang pagbubukas ng Eksibit.  Dinaluhan din ito ng mga miyembro ng komunidad ng Remontádo na sina Melinda Sta. Ana (Elder, Sityo Nayon, Tanay, Rizal), Violeta Vertudez (Chieftain, Sityo Nayon, Tanay, Rizal), Herminio R. Mendoza (IPMR/Datu, Brgy. Lumutan, Gen. Nakar, Quezon), at Nicanor V. Dela Cruz; at ng mga Atá na sina Reneboy B. Francisco (IPMR, Brgy. Celestino Villacin, Cadiz, Negros Occidental), Garry D. Consing (Chieftain, Sityo Manara, Brgy. Celestino Villacin ,Cadiz, Negros Occidental), Madelyn M. Bodoso (kauna-unahang Ata na nakapagtapos ng kolehiyo, kasalukuyang guro sa elementarya).

Hátang Kayé ang wikang sinasalita ng mga Remontádo na matatagpuan sa bayan ng Montalban, Lungsod Antipolo, at Tanay sa Rizal, at sa General Nakar, Quezon. Nanganganib nang maglaho ang Hátang Kayé dahil mga nakatatandang Remontádo na lámang ang gumagamit nito, at hindi na ito naipapása sa nakababatang henerasyon. Gayunman, nagsisikap ang pamayanan na maitampok at patuloy na ipakilala sa kabataan ang kanilang wika at kultura sa pamamagitan ng mga programang pampaaralan at pangkatutubo. Inaasahan ding malubhang maaapektuhan ang mga Remontádo sa pagbubukas ng Kaliwa Dam sa loob ng kanilang Lupaing Ninuno.

Inatá ang katutubong wika ng mga Atá na matatagpuan sa Cadiz, Sagay, Calatrava, at Don Salvador Benedicto sa Negros Occidental. Nanganganib na ring maglaho ang Inatá, sa isinagawang language profiling ng KWF noong 2022 sa Sityo Manara, Brgy, Celestino Villacin, Cadiz, 30 katutubong Ata na lamang ang nagsabing natutuhan pa nila ang Atá bilang unang wika.  Sa kasalukuyan, 18 Ata na lamang ang balanced bilingual o marunong ng ibang wika at marunong din ng Inata.  Para muling mapasigla ang wikang Inatá, nakikipagtulungan ang mga Atá sa KWF, sa Pamahalaang Lalawigan ng Negros Occidental, Pamahalaang Lungsod ng Cadiz, at DepEd Cadiz para masimulan ang programang Bahay-Wika at Master-Apprentice Language Learning. 

Búkas ang Eksibit mula sa 29 Abril 2024 hanggang sa 10 Mayo 2024 sa ikalawang palapag ng gusali ng Senado ng Pilipinas, Lungsod Pasay. (PR)